Polska młodzież jest mało aktywna fizycznie, a przecież sport to zdrowie. I to nie jest jedynie wyświechtane hasło, bo podobnego zdania są eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia. Aktywne życie to zdrowe i szczęśliwe życie. Trochę na potwierdzenie tych słów przychodzi program „Siatkówka Łączy Narody”.
Zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) są proste – dzieci i młodzież w wieku od pięciu do 17 lat muszą ćwiczyć przynajmniej 60 minut dziennie, by cieszyć się zdrowym i szczęśliwym życiem. Godzina intensywnej aktywności fizycznej powinna obejmować ćwiczenia o charakterze tlenowym. Najlepiej, żeby trzy razy w tygodniu trening był intensywniejszy, wzmacniający również mięśnie i kości.
To jednak nie wszystko, bo tzw. lekka aktywność fizyczna (czyli np. spacer) powinna stanowić uzupełnienie tej mocniejszej i również trwać kilka godzin w tygodniu. To niezbędne minimum, jakie zalecają eksperci WHO. Ważny jest też sen, który nieprzerwany w przypadku dzieci powinien trwać od 9 do 11, a w przypadku młodzieży od 8 do 10 godzin. WHO zaleca także stałe pory zasypiania i budzenia się. Czas spędzony w pozycji siedzącej, w szczególności przed ekranem smartfona czy komputera, nie powinien przekraczać dwóch godzin dziennie.
WHO argumentuje, że aktywność fizyczna łączy się z licznymi pozytywnymi skutkami dla zdrowia, m.in. podniesioną sprawnością krążeniowo-oddechową i mięśniowo-szkieletową, poprawą ciśnienia krwi, kontrolą glukozy i insulinooporności, mniejszą tendencją do otyłości, rozwojem umiejętności motorycznych i funkcji poznawczych, a także pozytywnymi wynikami w nauce i ograniczeniem występowania depresji. Słowem: korzyści aktywności fizycznej jest mnóstwo.
Jakby naprzeciw tym oczekiwaniom wychodzi program „Siatkówka Łączy Narody”. To projekt przeznaczony dla dzieci polskich i ukraińskich. Tuż po rosyjskiej agresji na naszych wschodnich sąsiadów do Polski przyjechały dzieci z Ukrainy, które obcej ziemi znalazły się na niepewnym gruncie. Program działa dwutorowo – proces integracyjny i asymilacyjny jest ściśle powiązany ze sportem. Dzieci z Ukrainy uczestniczą w siatkarskich zajęciach kilku polskich klubów. Nie dość, że rozwijają zdolności ruchowe, to jeszcze mają znakomitą okazję, by poznać rówieśników z Polski.
Co więcej, skoro „Siatkówka Łączy Narody”, to znaczy, że program nie jest przeznaczony wyłącznie dla Ukraińców. Ze wsparcia, którego pomysłodawcą jest Fundacja Polska Siatkówka, korzystają też polskie dzieci. Jak to wygląda w praktyce?
Treningi odbywają się kilka razy w tygodniu, a w weekendy rozgrywane są turnieje i mecze. Co ważne, nawet ci, którzy ze sportem dotąd nie mieli nic wspólnego, mogą się w programie odnaleźć, bo zajęcia zostały tak sprofilowane, by mogli w nich uczestniczyć zarówno ci z mniejszym doświadczeniem jak i większym. Krótko mówiąc: dzięki programowi „Siatkówka Łączy Narody” dzieci mają znakomitą okazję, by odejść od ekranów smartfonów czy telewizorów, poćwiczyć, a przy okazji kogoś poznać.
Inicjatywa jest ważna nie tylko ze względu na ukraińskie dzieci, ale również i polskie. Z „Raportu o stanie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce” wiemy, że jest na tym polu wiele do poprawy. Dokument powstał w ramach projektu Global Matrix 4.0 – grupa badaczy oceniała w szkolnej skali (1-6) 10 obszarów związanych z aktywnością fizyczną dzieci i młodzieży. Polska nie wypadła w raporcie korzystnie, bo w najważniejszej kategorii - ogólnej aktywności fizycznej - dostała ocenę 1.
Na podstawie dostępnych danych wyliczono, że zaledwie 16,8 proc. dzieci i młodzieży w Polsce jest umiarkowanie bądź intensywnie aktywna fizycznie przez przynajmniej 60 minut dziennie siedem dni w tygodniu. Bardzo słabo wyglądają liczby dotyczące dziewcząt – zaledwie 10 proc. 15-latek spełnia zalecenia WHO.
Od kilku lat sytuacja się pogarsza, bo mimo że Polska nigdy nie była w czołówce państw biorących udział w badaniu, to w latach 2012-2015 pod względem ogólnej aktywności fizycznej było dużo lepiej. Od tego czasu liczby pikują. Co ważne, raport ukazał się pod koniec 2022 roku, ale bazuje na danych z lat 2018-2020. Można więc w ciemno zakładać, że pandemia – nieujęta w badaniu - jedynie pogłębiła te problemy.
Tymczasem najlepiej w kategorii ogólnej aktywności fizycznej wypadły takie kraje jak Słowenia i Finlandia, które otrzymały ocenę 6-. Na ocenę 5- zasłużyły Chorwacja, Japonia, Słowacja, Republika Południowej Afryki, Hiszpania i Stany Zjednoczone. Najniższą notę obok Polski otrzymała Szkocja. W badaniu wzięło udział 57 państw, a wśród nich zabrakło Ukrainy.